Objectnummer WA 1002. Vulpen, merk Parker, gedateerd ca. 1940. Materiaal schacht: lakhars, pen witgoud. Kleur: zwart-wit gestreept overdwars. Lengte (dichtgeschroefd) 12,8, max. dikte 1,2 cm.
Het is eigenlijk maar een bescheiden pennetje, dat van de generaal, toch is daarmee de capitulatieovereenkomst getekend. ’t Is niet zo’n lekkere dikke, waarmee je tegenwoordig voorname mannen hun contracten ziet signeren. Maar wel een echte Parker, Made in Canada. Alleen als je goed kijkt zie je dat er 5 May 1945 op geschreven staat.
Dit is de vulpen waarmee Charles Foulkes op 5 mei 1945 in hotel De Wereld in Wageningen de “Instrument of Surrender of 25th German Army” heeft ondertekend.
De Canadese generaal is de pen zelf in Wageningen komen overhandigen. Dat gebeurde op 3 mei 1948, tijdens een buitengewone vergadering van de gemeenteraad , waarin hij werd geïnstalleerd als Ereburger van de Stad Wageningen. Nadat aan het eind van de zitting de volksliederen van Nederland en Canada waren gespeeld, greep Foulkes bij verrassing nogmaals de microfoon om te melden dat hij uit dankbaarheid de pen wilde schenken “waarmede destijds de overeenkomst betreffende de onvoorwaardelijke overgave van het Duitse leger werd ondertekend”, aldus de notulen van de gemeenteraad.
“Het is een Parker uit de jaren veertig”, aldus de heer Theo Delno, die decennialang bij een plaatselijke boekhandel in de vulpennen zat. ” Het is een heel fijne pen, echt goud, witgoud. Hij schrijft heel licht. De penhouder is zwart-wit lacké. Echt een goede pen”.
Overigens schonk Foulkes een paar jaar later, in 1953, ook nog zijn origineel exemplaar van de capitulatieovereenkomst aan de gemeente Wageningen. Dat bevindt zich nu ook in het museum. Het is niet zomaar een kopie, maar een die opgedragen is To His Excellency the Minister from the Netherlands, 13 June 1946 met de handtekening van Charles Foulkes. Wie die minister was weet niemand meer. Het pronkstuk is in Ottawa ingelijst en op een veiling in Zwitserland teruggevonden….
Over de vulpen van Foulkes hangt sinds 1980 een mysterie. Sindsdien beschikt het War Museum van Ottawa namelijk eveneens over een pen die door dezelfde Foulkes gebruikt zou zijn bij de Duitse capitulatie in Wageningen, ook een Canadese Parker, groenig met zwarte stippen. Het Ottawaanse museum verkreeg de pen tegelijk met nog een heleboel andere memorabilia van de voormalige adjudant van Charles Foulkes, Robert McGabe. Die heeft tegenover het museum verklaard dat Foulkes deze pen van hem had geleend bij de ondertekening, omdat de bevelhebber zelf er geen bij zich had.
Op onze mededeling dat Wageningen in het bezit is van de echte pen, want van Foulkes zelf gekregen en niet van een adjudant, reageert de Canadese museumdirectie met “a bit of a shock”. Niettemin heeft Ottawa zijn pen een ereplek gegeven in het nieuwe War Museum, dat in 2005 is geopend.
Piet Aben